Mirza Muhammed Haydar'ın Cihan-name'si: Metin - inceleme - sözlük


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: LİRA MAYRAMBEK KIZI

Danışman: Funda Toprak

Özet:

Tarihçi, şair ve devlet adamı Muhammed Mirza Haydar (1499-1551) Orta Asya kültüründe ve tarihinde önemli bir yere sahiptir. Mirza Haydar, Farsça kaleme aldığı "Tarih-i Reşidî" adlı tarihî eseriyle bilinmektedir. Bunun dışında bugüne kadar pek bilinmeyen ve Çağatayca yazdığı Cihan-name (1529-1533) adlı manzum eseri de bulunmaktadır. Yüksek Lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmada, "Cihan-name" mesnevisi konu edilmiştir. Klasik Çağatay Döneminde yazılan eser saha uzmanları ve Türk dili araştırmacıları için büyük bir öneme sahiptir. Çalışma, Arap harfleriyle yazılmış olan metnin Latin harflerine transkiripsiyonunu, eserin dili ve yazım özelliklerini ve metinde geçen sözcüklerin alfabetik esaslı metne dayalı anlamlandırılmış söz varlığını ortaya koymayı amaçlamış, bu doğrultuda hazırlanmıştır. Klasik Çağatay Türkçesi dil özelliklerini taşıyan bu eser alana kazandırılmış ve Türkoloji araştırmalarının gelişimine katkı sağlamıştır.