USE 2. Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Kongresi, Kayseri, Turkey, 28 - 30 September 2018, pp.76
ÖZET
İki asırdan fazla süredir önemli toplumsal etkileri olan modern bir siyasal ideoloji
olarak milliyetçilik sosyal bilimler literatüründe sıklıkla irdelenen bir konudur. Ortaya çıktığı
andan itibaren kitleleri etkileme gücünün giderek azalacağına yönelik yaygın kanaate rağmen
tam tersi bir şekilde giderek daha önemli hale gelmekte olduğu gözlenir. Ülkemizde de pek
çok bilim insanı tarafından ele alınan milliyetçilik hakkında kimi düşünürler, ortaya
koydukları fikirlerin özgünlüğü ve yarattığı etkiler sebebiyle öne çıkmaktadır. Bu isimlerden
birisi olan Nurettin Topçu’nun fikirlerinin üzerinde özellikle durulması gerektiğini
düşünmekteyiz. Yaşadığı dönemde hak ettiği ilgiyi ne yazık ki göremeyen Topçu’nun
eserlerinde milliyetçilik düşüncesine dair özgün fikirler bulunmaktadır. Onun düşünceleri
dikkatle inşa edilmiş düşünsel temellere dayanır ve yaşadığı dönemin alışkanlıklarından farklı
olarak sorgulanması zor olan ideolojik kalıpların dışına çıkabilmiştir. Fransa’da aldığı
sosyoloji eğitimi sırasında yakın ilişki içinde olduğu bazı isimler sayesinde tanıştığı Hareket
Felsefesi onun düşüncelerinin temelinde yer alır. Avrupa’da aldığı eğitimi ülkesine dönerek
kendi değerleriyle birleştiren bir tavır O’nu diğerlerinden farklı kılmıştır.
Topçu Cumhuriyetin batılılaşma yoluyla oluşturmaya çalıştığı toplumsal kimliğe
kendi tarihimizden kaynaklar göstererek itiraz eder. Bunu yaparken aslında Osmanlı’nın son
döneminde İmparatorluğu kurtarmak için girişilen yoğun düşünsel çaba sonucu ortaya çıkan
ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla son bulan toplumsal kimlik tartışmalarını da
sürdürme gayreti içindedir.
Araştırma metodolojik olarak temelde Topçu’nun kendi eserlerine ve eserleri
hakkında kaleme alınan literatüre dayanmaktadır. Çalışma kapsamında sistematik ve kurallı
okuma gerçekleştirilmiştir. Bu okuma faaliyeti sonrasında Topçu’nun kendi eserlerinde
milliyetçilik hakkında öne sürdüğü düşünceler derlenmiş, kavramsallaştırmalar yapılmış ve genel temalar belirlenmiştir.