in: 6th International Scientific Research Congress (1 – 3 November 2019 / Şanlıurfa) (UBAK) Proceeding Book, Dr. ZEHRA DOĞAN, Editor, asos yayınları, Ankara, pp.89-102, 2019
Göbeklitepe undoubtedly provided new perspectives both for understanding the ritualization
processes of the Anatolian geography in the Neolithic age and for the reception of life
practices. Göbeklitepe settlement, which is thought to be the first settlement of
anthropologists and archaeologists dating back to 12.000 years before today, was found to be
one of the oldest known religious shrines in the history of humanity, and it is remarkably
overlapping with Şanlıurfa's centuries lasting old city image. The reason for this is based on
the historical basis of the city in different periods of history is associated with many prophets
like Moses, Adam, Abraham, Noah. Regarding this, the city is known as the City of
Prophets in our country. The findings obtained in the Örencik campus of Şanlıurfa's central
district in recent years are important in terms of preserving the vitality of this collective image
and taking its image to the Neolithic era and placing it on a historical basis. Şanlıurfa
province has the chance to internationalize its image, which has settled into our national
collective consciousness as a point of religious intersection, thanks to these excavations,
which are closely followed not only by our country but also by many others abroad. In this
context, this article will evaluate the Göbeklitepe excavations in the light of recent findings
and the impact of the excavations on the image of the city of Şanlıurfa.
Göbeklitepe hiç kuşkusuz neolitik çağdaki Anadolu coğrafyasının hem ritüelizasyon
süreçlerinin anlaşılması hem de yaşam pratiklerinin alımlanmasına yeni perspektifler
sunmuştur. Antropolog ve arkeologların günümüzden yaklaşık 12.000 yıl öncesine tarihlediği
ilkin bir yerleşim yeri olduğu düşünülen daha sonrasında yapılan araştırmalara insanlık
tarihinin bilinen en eski dini mabetlerinden birisi olduğu bulgulanan Göbeklitepe yerleşim
yeri, Şanlıurfa’nın yüzyıllardır süregelen kent imajıyla da dikkate değer bir şekilde
örtüşmektedir. Bunun sebebi tarihsel temele dayansın dayanmasın şehrin tarihin değişik
dönemlerinde Hz. Adem, Hz. İbrahim, Hz. Nuh, Hz. Musa gibi bir çok peygamberle
ilişkilendirilmiş olmasıdır. Bununla ilgili olarak da şehir, ülkemizde “Peygamberler Şehri”
olarak bilinmektedir. Geçtiğimiz yıllarda da Şanlıurfa’nın merkez ilçesine bağlı Örencik
yerleşkesinde elde edilen bulgular, bu kolektif imajın halen canlılığını korumasını ve sahip
olduğu imgenin neolitik çağa kadar götürülmesi ve bir tarihsel temele oturtması bağlamında
önemlidir. Şanlıurfa ili yalnızca ülkemizin değil yurtdışındaki birçoklarının yakından takip
ettiği bu kazılar sayesinde dinsel kesişim noktası olarak ulusal kolektif bilincimize yerleşen
imajını uluslararasılaştırma şansına da sahiptir. Bu makale bu bağlamda, Göbeklitepe
kazılarının son bulgular ışığında değerlendirilmesi ve kazıların Şanlıurfa kent imgesine
etkisini inceleyecektir.