Research Information System
IX. International Eurasian Educational Research Congress, İzmir, Turkey, 22 - 25 June 2022, pp.955-956, (Summary Text)
Problem Durumu: Yüz ifadelerini tanımanın günlük yaşantımızdaki ilişkilerde önemli bir rolü vardır ve pandemiyle birlikte hayatımıza giren bazı uygulamaların kişilerarası ilişkilerde yadsınamaz bir etkiye sahip olması bu konunun farklı açılardan incelenmesinin önemini vurgulamaktadır. Medikal maskelerin hayatımızdaki rolünün arttığı pandemi döneminde mevcut çalışma, aksesuar kullanımının duygu tanıma üzerinde herhangi bir etkisi olup olmadığını görmekti. Çalışmanın temelinde önceki çalışmalarda öne sürülen kadın ve erkeklerde yüz ifadesi tanıma kavramının farklı çalışması bulunmaktadır. Kadınların göz çevresini gözlemledikleri, erkeklerin ise bir kişinin ifade ettiği duyguyu yakalamak için burun ve ağız bölgesine odaklandığı bulunmuştur (Vassallo vd., 2009). Bu bağlamda maskelerin yanı sıra, gözlük de etkisi incelenen bir aksesuar olmuştur. Aynı zamanda, yapılan araştırmalar, COVID-19'un genç yetişkinlerdeki olumlu duygulanım üzerinde zararlı bir etkisi olduğunu göstermiştir (İnan ve Alibwaini, 2020; Wang vd., 2020). Karantina endişesi nedeniyle insanların kaygı ve olumsuz duygulanım düzeyleri de yükselmiştir (Goodwin vd., 2020). Çok yakın zamanda yapılan başka bir araştırma, pandemi nedeniyle değişen yaşam memnuniyeti ve refahının hem zihinsel hem de fiziksel sağlık üzerinde öngörücü bir rolü olduğunu göstermiştir (Chen vd., 2020). Duygudurum ve yaşam douyumunun duygu tanıma üzerinde olumlu bir etkisi olduğu gösterilmiştir (Abbruzzese vd., 2019; Coupland vd.., 2004). Bu bağlamlarda, bu çalışmanın amaçları yüz ifadelerini tanımada aksesuarların ne derecede etkili olduğunu araştırırken farklı aksesuarların etkilerinin nasıl değiştiği ve bunların cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek; cinsiyetler arasında olumsuz duygulanım, olumlu duygulanım ve yaşam doyumu açısından farklılık olup olmadığını ve bu değişkenlerin duygu tanıma doğruluğu ile ilişkisinin olup olmadığını araştırmaktır. Yöntem: Çalışmanın örneklemi yaşları 18 ile 24 arasında değişen, 75’i kadın 75’i erkek 150 kişiden oluşmaktadır. Çalışmada altı temel duyguya (öfke, iğrenme, korku, mutluluk, üzüntü, şaşırma) ait yüz ifadelerine karşılık gelen fotoğraflar, katılımcıların duygu tanıma performanslarını ölçmek amacıyla kullanılmıştır. Her bir duygusal yüz ifadesi için fotoğrafların üç farklı varyasyonu vardır (cerrahi maskeli, güneş gözlüklü, aksesuarsız). Ayrıca her bir koşul için hem bir erkek hem de bir kadın model fotoğraflanmıştır. Her bir katılımcıya toplamda 36 (6x3x2) fotoğraf gösterilmiştir. Katılımcılardan istenen bu fotoğrafların hangi duyguya ait olduklarını bulmalarıdır. Fotoğraflar katılımcılara rastgele bir sırayla sunulmuştur. Sonrasında katılımcılara Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği (Gençöz, 2000), Yaşam Doyumu Ölçeği (İmamoğlu, 2004) ve demografik form sunuldu. Bulgular: Analiz sonuçları aksesuarların duygu tanıma performansı üzerinde anlamlı bir olumsuz etkisi olduğunu ve yüzün farklı bölümlerini kapatan aksesuarların farklı derecelerde olumsuz etkileri olduğunu ortaya koymuştur. Post hoc analizi sonuçlarına göre, ağız ve çevresini kapatan cerrahi maske katılımcıların duygu tanıma performansını göz ve çevresini kapatan güneş gözlüğüne göre anlamlı bir şekilde daha olumsuz etkilemiştir. Katılımcıların performansları, her iki aksesuar koşulunda da aksesuarsız duruma göre anlamlı bir şekilde daha düşüktür. Ancak, cinsiyet ve aksesuar değişkenleri, duygu tanıma performansı üzerinde anlamlı bir birleşik etkiye sahip değildir. Ayrıca, duygu tanıma performansı, olumlu duygulanım, olumsuz duygulanım ve yaşam doyumu cinsiyete göre anlamlı bir şekilde farklılaşmamaktadır. Bunlara ek olarak, farklı aksesuar koşullarındaki duygu tanıma performansları ve toplam duygu tanıma performansı olumlu duygulanım, olumsuz duygulanım ve yaşam doyumu ile anlamlı bir korelasyon göstermemiştir.
Anahtar Kelimeler: Duygu Tanıma, Cinsiyet, Akseuarlar, Yüz İfadeleri, Temel Duygular