Research Information System
YILDIRIM BEYAZIT HUKUK DERGİSİ, vol.4, no.2, pp.189-230, 2019 (Peer-Reviewed Journal)
The system of criminal justice, which prevails in the 21st century, is a
system that prioritizes the understanding of the victimization of the victims of
crime while punishing the perpetrator. This understanding of the existing
criminal justice system is a restorative understanding of justice. One of the main
aims of this understanding is to eliminate the damage of the victim or the
perpetrator of the crime by not punishing the defendant because of the crime.
There are a lot of regulations and institutions in this system based on this
understanding. As one of the countries under the influence of restorative
justice, the Turkish Criminal System is a system that witnesses the
establishment of necessary institutions and regulations. In this direction, the
reconciliation institution and the victim rights plan are one of the few. This
reconciliation is an important reflection of the restorative justice concept which
manifests itself in the Turkish Criminal System as an alternative solution
method for eliminating the disputes related to both public and private law. The
reconciliation institution was brought to Turkish legislation in 2005. As of now,
it is one of the important tools of the system. The most important aspect of
restorative justice is that it provides direct legislation on victims' rights and the
elimination of grievances directly. In this respect, studies have been carried out
on the rights of victims in the project stage. The most important of these studies
is the 2017 victim rights plan which is in the legalization phase. With this bill,
it is to ensure that the victims, who are left unprotected by the state, are directly
protected by the state and that their grievances are eliminated.
21.yüzyılda hakim olan ceza adaleti sistemi, faili cezalandırırken suç
mağdurlarının ortaya çıkan mağduriyetlerinin giderilmesi anlayışını ön planda
tutan bir sistemdir. Var olan ceza adaleti sistemine hakim olan bu anlayış, onarıcı
adalet anlayışıdır. Bu anlayışın en temel gayelerinden birisi, işlenen suçtan
dolayı sanığın devlet tarafından cezalandırılmasının yeterli görülmeyerekten,
mağdurun veya suçtan zarar görenin zararının giderilmesidir. Bu anlayışın hakim
olduğu devletlerin ceza sistemlerinde bir çok düzenlemeler, kurumlar bulunmaktadır.
Onarıcı adalet anlayışının etkisinde kalan sistemlerden birisi olarak
Türk Ceza Sistemi de bu alanda gereken kurumların oluşturulmasına ve
düzenlemelerin getirilmesine tanıklık eden bir sistemdir. Bu yönde getirilen kurumlardan
uzlaştırma kurumu ile mağdur hakları tasarısı da birkaçından birisidir.
Bu mevzuu da Türk Ceza muhakemesi hukukunda yer alan uzlaştırma
kurumu, hem kamu hem özel hukuk ile ilgili olan uyuşmazlıkların giderilmesinde
alternatif çözüm yöntemi olarak Türk Ceza Sistemine tezahür eden onarıcı
adalet anlayışının önemli bir yansımasıdır. Uzlaştırma kurumu Türk mevzuatına
2005 yılında getirilmiştir. Şu an itibariyle esasen sistemin önemli araçlarından
birisi konumundadır. Onarıcı adalet anlayışının kazandırdığı en
önemli bir diğer husus da doğrudan mağdur haklarına yönelik ve mağduriyetlerinin
doğrudan giderilmesi yönünde mevzuat bulunmasını sağlamasıdır. Bu
yönde ülkemizde birçok defa tasarı aşamasında kalan mağdur haklarına ilişkin
çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalardan en önemlisi ve kanunlaşma evresinde
olan 2017 tarihli mağdur hakları tasarısıdır. Bu tasarı ile devletin korumasız bıraktığı
mağdurların yine devlet tarafından doğrudan korunması, mağduriyetlerinin
giderilmesi sağlanmaktır.