Research Information System
in: PUBLIC ADMINISTRATION IN ALL DIMENSIONS FROM LOCAL TO GLOBALE: DEVELOPMENTS FROM THE PAST TO THE FUTURE, DR. ŞAHİN KARABULUT., Editor, Gazi Kitabevi, Ankara, pp.83-102, 2022
The sovereign wealth funds are the instruments used by the states for investment in domestic and abroad. These funds are an economic development tool with many examples in the world.
Sovereign wealth funds have been established with the motives of evaluating the current surpluses of the countries, transferring existing prosperity to future generations, providing financing for various infrastructure projects, and not affecting the countries’ conjectural economic floating. Sovereign wealth funds are designed for using extra-budgetary surpluses obtained by countries in various ways. These funds, which have been increasing day by day. They have reached an important size in the world economy.
The Turkish wealth fund established with the law enacted on July 26, 2016, in the status of a joint stock company. The property and budget of the fund are established by public resources and the working procedures are also determined by the public.
Turkey’s sovereign wealth fund is different from many of the countries. Turkey does not have a source of commodities to export. Exports resources are not sufficient to maintain the export-import balance. Turkish economy regularly provide payment deficit. Turkey’s sovereign wealth fund will use for; mega projects, expanding capital markets and preventing speculative foreign currency movements.
These types of structures whose capital is publicly established are generally seen as private law legal personality. These hybrid organizations need to be linked to administrative law. This structure, which is connected to both private law and public law, needs to be evaluated in terms of administrative law.
Keywords : Sovereign Wealth Fund, Administrative Law, Extra-budgetary fund, Public audit.
Varlık fonları (sovereign wealth fund), devletlerin ellerindeki çeşitli varlıkları yurt içi veya yurt dışı yatırımlarda kullanmak üzere oluşturdukları fonlardır. Bu fonlar dünya üzerinde de birçok örneği bulunan bir iktisadi kalkınma aracıdır. Varlık fonları ülkelerin sahip oldukları cari fazlanın değerlendirilmesi, mevcut refahın gelecek nesillere aktarılabilmesi, çeşitli altyapı projelerine finansman sağlanması, ülkelerin konjonktürel ekonomik dalgalardan etkilenmemesi gibi saiklerle kurulmuşlardır.
Varlık fonları ülkelerin çeşitli yollardan elde ettikleri bütçe dışı fazlaları, kullanmak üzere oluşturulmuş yapılardır. Sayıları her geçen gün artan bu fonlar, iktisadi olarak da dünya ekonomisinde önemli bir büyüklüğe ulaşmışlardır.
Türkiye Varlık Fonu da 26 Temmuz 2016 tarihinde yürürlüğe giren kanunla birlikte, anonim şirket statüsünde kurulmuştur. Fonun malvarlığı ve bütçesi kamu kaynaklarıyla oluşturulmuş, çalışma usulleri de yine kamu tarafından belirlenmiştir.
Türkiye dünyadaki varlık fonu sahibi ülkelerin birçoğundan farklı olarak; ihracat yapacak düzeyde bir emtia kaynağı bulunmayan, emtia dışı kaynakların ihracatının ekonomideki ihracat-ithalat dengesini sağlamaya yetmediği ve düzenli olarak cari açık veren bir ülke konumundadır. Türkiye Varlık Fonu esas itibariyle; mega projelerin finansmanı, sermaye piyasalarının gelişimi ve spekülatif döviz hareketlerinin önüne geçilmesi amacıyla kurulmuştur.
Sermayeleri kamu tarafından oluşturulan bu tarz yapılar genel olarak özel hukuk tüzel kişiliği olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu hibrit kuruluşların idare hukuku ile bağlantılarının kurulması gerekmektedir. Hem özel hukuk hem de kamu hukuku ile bağı bulunan bu yapının, idare hukuku özelinde değerlendirilmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Varlık Fonu, Bütçe Dışı Fon, İdare Hukuku, Kamusal Denetim.