Research Information System
I. Uluslararası Artuklu İktisadi, İdari ve Siyasi Bilimler Kongresi, Mardin, Turkey, 20 - 21 November 2021, pp.140-141
125/7 of the 1982 Constitution is stated that: “The administration shall be liable to compensate for damages resulting from its actions and acts.” As can be understood from the article; There is a requirement for the administration to indemnify the losses arising from its transactions, actions and contracts. Compensation of the aforementioned damages is conceptualized under the title of responsibility of the administration. The title of responsibility of the administration manifests doctrinally in two ways. These titles are the faulty and flawless responsibility of the administration.
Faulty liability of the administration; It is of a general, objective, independent and anonymous. In this type of liability, the aforementioned damage was not caused by a certain public official. The present damage was caused by the poor organization of the public service. This type of responsibility confronts us; service is bad, late or not working at all. The faulty responsibility of the administration is the primary and primary cause of responsibility for the administration.
Liability without fault of the administration is mainly examined under two sub-headings. These are the principle of danger and the principle of equality against public burdens, in other words, the principle of equalization of sacrifice. The danger principle; The dangerous activities of the administration are examined under the sub-headings of occupational risk and the social risk principle, which is the theme of this statement. In the principle liability without fault of the administration, it is in question to compensate for the damages arising from the establishment of a causal link due to the fact that the administration caused the existing damage, even though it was not faulty.
The social risk principle, on the other hand, has a sui generis quality that distinguishes it from others. Pursuant to this principle, it is aimed to compensate the damages caused by terrorist acts. Unlike other liability without fault principles, this principle does not seek a causal link. Existing damage is compensated even though it is not caused by the transactions, actions and contracts of the administration. It emerges as a principle built on the fact that the state, as an organized structure on a certain area with drawn borders, should compensate for the damages that occur in its own geography.
In this study, the principle of responsibility of the administration was examined within the framework of the social risk principle, based on the jurisprudence of the Council of State. In this context, first of all, the principle of responsibility of the administration was explained conceptually and examined in terms of its sub-titles. The historical transformation of the social risk principle has been analyzed by analyzing judicial decisions.
Keywords: Administration Responsibility, Flawless Liability, Liability without fault, Social Risk Principle.
1982 Anayasasının 125/7 hükümleri uyarınca; “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.” Maddeden de anlaşılacağı üzere; idarenin işlem, eylem ve sözleşmelerinden kaynaklı zararları tazmin etmesi gerekliliği bulunmaktadır. Bahsi geçen zararların tazmin edilmesi idarenin sorumluluğu başlığı altında kavramsallaştırılır. İdarenin sorumluluğu doktriner olarak iki alt başlığa ayrılarak tasnif edilmektedir. Bu başlıklar idarenin kusurlu ve kusursuz sorumluluğudur. İdarenin kusurlu sorumluluğu; genel nitelikli, nesnel, objektif, bağımsız ve anonim niteliktedir. Bu sorumluluk türünde bahsi geçen zarara belli bir kamu görevlisi sebebiyet vermemiştir. Mevcut zarar kamu hizmetinin iyi bir şekilde örgütlenmemesinden meydana gelmiştir. Bu sorumluluk türü karşımıza; hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi veya hiç işlememesi şeklinde çıkmaktadır. İdarenin kusurlu sorumluluğu, idare için asli ve birinci derecede sorumluluk sebebidir. İdarenin kusursuz sorumluluğu ise en temelde iki alt başlıkta incelenir. Bunlar tehlike ilkesi ve kamu külfetleri karşısında eşitlik ilkesi diğer bir ifadeyle fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesidir. Tehlike ilkesi; idarenin tehlikeli faaliyetleri, mesleki risk ve bu bildirinin temasını oluşturan sosyal risk ilkesi alt başlıklarında incelenir. İdarenin kusursuz sorumluluğu ilkesinde idarenin oluşan zararda kusuru olmamasına rağmen mevcut zarara sebebiyet vermesinden ötürü yani illiyet bağının kurulmasından kaynaklı oluşan zararların tazmin edilmesi söz konusudur. Sosyal risk ilkesi ise diğerlerinden ayrılan nevi şahsına münhasır bir niteliğe sahiptir. Bu ilke uyarınca terör eylemlerinden kaynaklı zararların karşılanması amaçlanır. Diğer kusursuz sorumluluk ilkelerinden farklı olarak bu ilkede illiyet bağı aranmamaktadır. Mevcut zarar idarenin işlem, eylem ve sözleşmelerinden kaynaklanmamakla birlikte tazmin edilmektedir. Sınırları çizilmiş belli bir alan üzerindeki örgütlü yapı olan, devletin, kendi coğrafyasında meydana gelen zararları tazmin etmesi gerektiği üzerine kurgulanan bir ilke olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada Danıştay içtihatları esas alınarak sosyal risk ilkesi çerçevesinde terör olaylarından kaynaklı idarenin sorumluluğu ilkesi incelenmiştir. Bu kapsamda öncelikle idarenin sorumluluğu ilkesi kavramsal olarak anlatılmış ve alt başlıkları itibariyle incelenmiştir. Yargı kararları analiz edilerek sosyal risk ilkesinin tarihsel dönüşümü analiz edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: İdarenin Sorumluluğu, Kusurlu Sorumluluk, Kusursuz Sorumluluk, Sosyal Risk İlkesi.