Research Information System
6. Uluslararası Çocuk Gelişimi Kongresi, Konya, Turkey, 16 - 18 October 2025, pp.750-751, (Summary Text)
Bireyler yaşamlarında beklenmedik bir olayla karşılaştıklarında içerisinde bulundukları durumu anlamlandırma ihtiyacı hissetmektedirler. Bu bağlamda, bireylerin iyi ya da kötü davranışlarının karşılığını alacağına yönelik bir inanç sistemi olan adil dünya inancı, bireylerin yaşadıkları olumsuzlukları anlamlandırmalarına yardımcı olmakla birlikte onlara güven hissi sağlamakta ve prososyal davranışların gelişimine katkıda bulunmaktadır. Ancak bazı durumlarda bireyler, gerçekleştirdikleri olumsuz veya ahlaka aykırı davranışları meşrulaştırmak amacıyla ahlaki çözülme mekanizmasına başvurabilmektedirler. Bireylerin ahlaki normlardan sapmalarını haklı çıkarmanın yollarını açıklamak için kullandıkları ahlaki çözülme kavramı, çocukluktan yetişkinliğe kadar uzanan dönemde çeşitli antisosyal davranışlarla ilişkilidir. Bu doğrultuda sosyal ve bilişsel yönden hızlı değişimlerin yaşandığı ergenlik döneminde; adil dünyaya ilişkin inanç, prososyal davranışlara ilişkin yaklaşımlar, ahlaki tutum, davranış ve düşüncelerde meydana gelen önemli dönüşümler nedeniyle ilgili kavramlar arasındaki ilişkilerin ortaya konması önem arz etmektedir. İlişkisel tarama desenindeki bu araştırmanın amacı ergenlerin adil dünya inançları ve prososyal davranışları ile ahlaki çözülme düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Maksimum çeşitlilik örnekleme yönteminin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubuna Ankara ilinin 7 farklı ilçesinde yer alan 14 liseden 504 ergen dahil edilmiştir. Araştırmanın verileri “Ergenler İçin Adil Dünya Ölçeği”, “Ergen Prososyallik Ölçeği”, “Ergenler için Kolektif Ahlaki Çözülme Ölçeği” ile araştırmacılar tarafından oluşturulmuş olan “Demografik Bilgi Formu” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analiz süreci SPSS paket programı ile yürütülmekte olup hâlen devam etmektedir. Çalışma kapsamında ergenlerin adil dünya inanç düzeyleri, prososyal davranış eğilimleri ve ahlaki çözülme düzeylerinin belirlenerek açıklanması; elde edilen bulgular doğrultusunda ise ebeveynlere, eğitimcilere ve ergenlerle çalışan uzmanlara yönelik öneriler geliştirilmesi hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Adil Dünya İnancı, Ahlaki Çözülme Düzeyi, Ergen, Prososyal Davranışlar.