Research Information System
V. Milletlerarası Şehir Tarihi Yazarları Kongresi, Mardin, Turkey, 26 - 27 November 2020
Osmanlı döneminde vakıf kurumuna getirilen en önemli yenilik gayrimenkul varlıkların yanında menkul varlıkların da vakfa konu edilmesinin önünün açılması olmuştur. Böylece en küçük iktisadî değer bile ekonomik hayata dahil edilmiş oldu. Nukud/Para vakfı olarak da tesmiye edilen bu menkul vakıflar şehirlerdeki ticarî ve finansal hayatı da canlandırmıştır. Ayrıca, tefecilerin boyunduruğu altında kalan ve yüksek faizli borç altında ezilen Osmanlı insanı para vakıfları vesilesiyle makul işletme oranları ile finansal işlemlerde bulunmuşlardır. Öyle ki 1400-1900 yılları arasında etkin olarak faaliyet gösteren para vakıflarında işletme oranları ortalama %15 olarak istikrar kazanmıştır. Bu dönemde işletme oranının %15’in üzerine çıktığı nadir, altına düştüğü ise sık rastlanır durumlardan olmuştur. Tüm bu özellikleri ile birlikte vakıf bir şehir kurumu olarak Osmanlı şehrini kuran ve idamesini sağlayan en önemli etken olmuştur. Bunu Mostar şehri özelinde de görmek mümkün olmuştur. Şehrin Osmanlı hakimiyetine girişi ile birlikte vakıf müessesesinin devreye girmesi ve şehirde Müslüman nüfusun artması ayrıca şehrin eskiye göre stratejik öneminin arttırılması neticesinde, Mostar önemli bir konuma gelmiştir. Bu çalışmada, Mostar’ın vakıflar vesilesiyle bir Osmanlı şehri hüviyeti kazanışı, sosyal hayatında yaşanan gelişmeler ele alınacaktır.