Akademik Veri Yönetim Sistemi
Adalet Dergisi, cilt.1, ss.33-48, 2019 (Diğer Kurumların Hakemli Dergileri)
Makalemizin konusunu Osmanlı yargı teşkilatında yer alan “şuhûdü’l hâl” kurumunun işlevi teşkil etmektedir. “Şuhûdü’l hâl”in gerek hukuki açıdan gerekse tarih bilimi açısından incelendiği çeşitli çalışmalar mevcuttur. “Şuhûdü’l hâl”in yargılama faaliyeti içerisindeki işlevi bakımından öğretinin görüşü, yargılamanın aleniyeti ve denetlenmesi hususunda etkili olduğu yönündedir. Şerʽiye sicil kayıtlarından faydalandığımız bu çalışmamızda ise “şuhûdü’l hâl”in yargılama faaliyeti içerisindeki işlevi tekrar değerlendirilmeye çalışılmıştır. Varmış olduğumuz sonuca göre “şuhûdü’l hâl”, bilhassa keşif ve bilirkişiye başvurulan uyuşmazlıklarda, keşif ve bilirkişi heyetinde yer alarak yargılamaya doğrudan etki etmiştir. Müessesenin bu işlevi, Osmanlı yargısının hızlı işlemesine katkı sağlamıştır. Benzeri bir kurum olmayan “şuhûdü’l hâl” ve işlevinin incelenmesi, günümüz yargılama hukukuna katkı sağlayacaktır.
The subject of the article is the function of “şuhûdü’l hâl”
in the Ottoman judicial organization. There are various studies in which “şuhûdü’l
hâl” is examined both in terms of law and history. The view of the doctrine in
terms of the function of the “şuhûdü’l hâl” in the jurisdiction law is that it
is effective in the publicness and supervision of the judging. In this study, where
we used the qadi records, the function of “şuhûdü’l hâl” in the jurisdiction law
was tried to be re-evaluated. According to the conclusion we have reached, “şuhûdü’l
hâl” had a direct effect on the trial by taking part in the expedition and
expert committee, especially in the disputes referred to the expedition and
expert witness. This function of the establishment contributed to the rapid
functioning of the Ottoman judiciary. The examination of “şuhûdü’l hâl” and its
function, which is an original judicial institution, can contribute to today’s
judicual law.