Research Information System
6. ULUSLARARASI SOSYAL ve BEŞERİ BİLİMLER KONGRESİ, Siirt, Turkey, 16 - 17 May 2021, pp.313-314, (Summary Text)
ABSTRACT
Expropriation; it is one of the methods of acquiring property of the administration and it is the name given to the authority to seize the movables needed by the state in extraordinary periods by paying the price. As stated, this authority cannot be used in ordinary periods and can only be applied in extraordinary periods. Even bodily obligations can be the subject of expropriation. Those who do not want to exercise this authority over their movable properties are filed at the administrative jurisdiction for the cancellation of the transaction, and the lawsuits related to price disputes regarding their movables are brought before the civil jurisdiction.
One of the biggest problems posed by the Covid-19 pandemic on a global scale is the inability to ensure that the general public can access the various tools that must be used in combating the pandemic. This situation, which initially coped with the difficulties in the supply of masks, later appeared in the form of the inability to provide a balanced distribution of various equipment and vaccine-like services throughout the world.
Periodic malfunctions in the production, supply and distribution of materials that must be used by private companies in the field of healthcare public service cannot be accepted as ordinary. These problems must be resolved urgently by governments. At this point, it is always among the possibilities to intervene against the property rights of private persons and freedom of enterprise in order to solve such problems. However, these interventions must be made in a proportionate manner, arising from necessity, and in a proportionate manner with suitable means, in accordance with the procedures stipulated by the law. Otherwise, the intervention will become unlawful and damage the rule of law.
In this study, the expropriation practices that the administration can do during the pandemic period have been examined. In this context, first of all, the concept of expropriation, which is one of the methods of acquiring property of the administration, was defined and it was stated that this method could be applied in which periods and under which procedures. Afterwards, the concept of expropriation can be used for which services during the pandemic period, with examples. In the case of using the concept of expropriation, it has been tried to analyze which legal principles can be applied by paying attention to this method of acquiring property.,
Keywords: Expropriation, Covid-19, Principle of Proportionality.
ÖZET
İstimval; idarenin mal edinme yöntemlerinden olup, olağanüstü dönemlerde devletin ihtiyaç duyduğu taşınırlara bedelini ödeyerek, el koyma yetkisine verilen isimdir. Bu yetki belirtildiği üzere olağan dönemlerde kullanılamayıp sadece olağanüstü dönemlerde uygulanabilecek bir niteliktedir. Bedensel yükümlülükler dahi istimvalin konusunu oluşturabilir. Taşınırları üzerinde bu yetkinin kullanılmasını istemeyenler işlemin iptali için davalarını idari yargıda, taşınırlarına dair bedel uyuşmazlıklarına ilişkin davalar ise adli yargıda açılmaktadır.
Covid-19 pandemisinin global ölçekte yarattığı en büyük sorunlardan biri, pandemiyle mücadelede kullanılması zorunlu çeşitli araçlara toplumun genelinin adaletli bir şekilde ulaşabilmesini sağlayamama sorunudur. İlk başlarda maske tedarikinde yaşanan sıkıntılarla baş gösteren bu durum, sonrasında çeşitli ekipman ve aşı benzeri hizmetlerin dünya geneline dengeli dağılımının sağlanamaması şeklinde karşımıza çıkmıştır.
Özel firmalar tarafından sağlık kamu hizmeti alanında kullanılması zorunlu malzemelerin üretimi, tedariki ve dağıtımında periyodik olarak meydana gelen aksaklıkların olağan olarak kabul edilebilmesi mümkün değildir. Bu sorunların ivedilikle devletler tarafından giderilmesi gerekir. Bu noktada, bu tarz problemleri çözme amacıyla, özel kişilerin mülkiyet hakkına, teşebbüs hürriyetlerine yönelik müdahaleler olması her zaman için olasılıklar arasında yer almaktadır. Ancak bu müdahalelerin mutlaka hukukun öngördüğü usullere uyarak, orantılı bir şekilde, zorunluluktan kaynaklı, elverişli araçlarla ölçülülü bir şekilde yapılması gerekir. Aksi durumda yapılan müdahale hukuka aykırı hale gelecek, hukuk devleti ilkesine zarar verecektir.
Bu çalışmada idarenin pandemi döneminde yapabileceği istimval uygulamaları incelenmiştir. Bu kapsamda öncelikle idarenin mal edinme yöntemlerinden olan istimval kavramı tanımlanarak, bu yöntemin hangi dönemlerde hangi usullere tabi olarak yapılabileceği belirtilmiştir. Sonrasında pandemi döneminde hangi hizmetlere yönelik olarak istimval kavramının kullanılabileceği örneklerle açıklanmıştır. İstimval kavramının kullanılması durumunda hangi hukuki ilkelere dikkat edilerek, bu mal edinme yönteminin uygulanabileceği analiz edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: İstimval, Covid-19, Ölçülülük.