Research Information System
ULUSLARARASI NECMETTİN ERBAKAN HUKUK KONGRESİ , Konya, Turkey, 13 - 15 May 2022, pp.143-146, (Summary Text)
Abstract
Administrations; It is subject to the provisions of the Public Procurement Law No. 4734 in matters of public expenditure such as purchase, leasing, public works, and the provisions of the State Procurement Law No. 2886 in matters of generating revenue to the public such as selling and leasing. The Public Procurement Law No. 4734 was accepted on 4.1.2002 and published in the Official Gazette dated 22.1.2002 and entered into force as of 1.1.2003. The law, which aims to spend public expenditures more efficiently and effectively, aims to obtain the needed goods, services or works in the best way. The Public Procurement Law No. 4734 has undergone many changes since its adoption. At the forefront of the changes mentioned are the changes in the 3rd article of the law, which is titled “Exceptions”. This process, which started with the exceptions in only 6 titles, has reached as far as 24 paragraphs and an appendix today. As of today, exception provisions are applied in approximately 50 different subjects. Public procurement within the scope of exceptions constitutes a significant financial size. In the Public Procurement Monitoring Report published by the Public Procurement Authority based on 2020, it is stated that 8572 public procurements were made within the scope of the exception. This figure corresponds to 12.88% of public procurements. In terms of monetary value, the value of exceptions has reached 19,644,018,000 Turkish Liras. This amount corresponds to 11.39% of all public procurement in monetary terms. At the beginning of the international texts that formulate public procurement; There are regulations such as the UNCITRAL Model Law, the European Union’s 2014/24/EU, 2014/25/EU, 2014/23/EU, 2009/81/EU Procurement Directives, and Government Procurement Agreement (GPA). In some of the listed international regulations, it is seen that exception provisions are included in certain issues, albeit at a limited level. In this study, the exception provisions in the Public Procurement Law No. 4734 are explained. In this context, first of all, the historical change process of the exception provisions in the Public Procurement Law No. 4734 was examined. An evaluation has been made by examining the increases in exception provisions with their reasons. Comparing the changes in the exemption issues with the provisions of the international regulations regulating public procurement, various suggestions for the future are listed.
Keywords: Public Procurement, Exceptions, Public Procurement Law, UNCITRAL Model Law, European Union Procurement Directives.
Özet
İdareler; alım, kiralama, bayındırlık hizmeti gibi kamu harcamasına yönelik konularda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, satım, kiraya verme gibi kamuya gelir sağlanmasına yönelik konularda ise 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabidir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 4.1.2002 tarihinde kabul edilerek, 22.1.2002 tarihli Resmî Gazetede yayımlanmış ve 1.1.2003 tarihi itibariyle de yürürlüğe girmiştir. Kamu harcamalarının daha verimli ve etkili bir şekilde harcanabilmesini amaçlayan kanun, ihtiyaç duyulan mal, hizmet veya işleri en iyi şekilde elde etmeyi hedeflemektedir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kabul edildiği tarihten günümüze kadar birçok değişikliğe uğramıştır. Bahsi geçen değişiklerin başında ise kanunun “İstisnalar” başlığını taşıyan 3. maddesindeki değişiklikler gelmektedir. Sadece 6 başlıktaki istisnalar ile başlayan bu süreç günümüzde 24 fıkra ve bir ek bende kadar ulaşmıştır. Bugün itibariyle yaklaşık 50 farklı konuda istisna hükümleri uygulanmaktadır. İstisnalar; tarım, hayvancılık, savunma, güvenlik, istihbarat, devlet güvenliği, dış finansman projeleri, danışmanlık hizmetleri, kredi derecelendirme hizmetleri, teknoloji, ticari faaliyetler, araştırmageliştirme faaliyetleri, gıda ürünleri, ulaşım hizmetleri, sağlık alımları, kültürel ve tabiat varlıklarını koruma, onarım ve restorasyon projeleri, acil müdahale alımları, koruma tedbirlerinin uygulanmasına ilişkin alımlar, doğalgaz ve kömür alımları, çeşitli medya alımları, elektrik enerjisi alımları, çeşitli sportif faaliyetlere yönelik alımlar, çeşitli eğitim alımları, uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesine yönelik alımlar gibi çok geniş bir yelpazede tezahür eden bir mahiyettedir. İstisnalar kapsamındaki kamu alımları önemli bir mali büyüklük teşkil etmektedir. 2020 yılı baz alınarak Kamu İhale Kurumu tarafından yayınlanan Kamu Alımları İzleme Raporunda, 8572 adet kamu alımının istisna kapsamında gerçekleştirildiği belirtilmektedir. Bu rakam gerçekleştirilen kamu alımlarının %12,88’ine tekabül etmektedir. gerçekleştirilen kamu alımlarının %12,88’ine tekabül etmektedir. Parasal büyüklük olarak ise istisnaların değeri 19.644.018.000 Türk Lirasını bulmuştur. Bu miktar parasal olarak tüm kamu alımlarının %11.39’ına denk gelmektedir. Kamu alımlarını formüle eden uluslararası metinlerin başında; UNCITRAL Model Kanunu, Avrupa Birliğinin 2014/24/AB, 2014/25/ AB, 2014/23/AB, 2009/81/AB sayılı İhale Direktifleri, Devlet Tedarik Anlaşması (GPA) gibi düzenlemeler yer almaktadır. Sayılan uluslararası düzenlemelerin bazılarında belli konularda sınırlı düzeyde de olsa istisna hükümlerine yer verildiği görülmektedir. Bu çalışmada 4734 sayılı Kamu İhale Kanunundaki istisna hükümleri anlatılmaktadır. Bu kapsamda öncelikle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunundaki istisna hükümlerinin tarihsel değişim süreci incelenmiştir. İstisna hükümlerindeki artışlar, sebepleriyle incelenerek bir değerlendirme yapılmıştır. İstisna konularındaki değişimin, kamu alımlarını regüle eden uluslararası düzenlemelerdeki hükümler ile karşılaştırması yapılarak, geleceğe yönelik çeşitli öneriler sıralanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kamu Alımları, İstisnalar, Kamu İhale Kanunu, UNCITRAL Model Kanunu, Avrupa Birliği İhale Direktifleri.