Research Information System
18. Uluslararası Güncel Araştırmalarla Sosyal Bilimler Kongresi , Ankara, Turkey, 8 - 11 October 2024, (Unpublished)
Kamu hizmeti gerek merkezi yönetim gerekse de yerel yönetimler tarafından insanların bir arada yaşaması sonucu ortaya çıkan ortak gereksinimleri karşılamak için yapılan faaliyetlerdir. Kamu hizmetinin sunumunu gerçekleştiren kamu tüzel kişileri ister merkezi yönetim ister yerel yönetimler olsun mal ve hizmet satın almak zorundadırlar. Bu satın alma işlemi kamu harcaması olarak isimlendirilmektedir.
Günümüzde kamu sektörü pek çok sebeple artan kamu harcamalarıyla birlikte ekonomide önemli bir aktör haline gelmiştir. Kamu sektörü, kamu harcamaları aracılığıyla bireyler ve ekonomi üzerinde önemli etkiler oluşturabilmektedir. Diğer taraftan kamu harcamaları, devletin artan fonksiyonlarını yerine getirirken kullandığı en önemli araçlardan biridir. Bu etkilerin değerlendirilebilmesi kamu harcamalarının çeşitli biçimlerde analiziyle mümkün olabilmektedir. Bazı ülkelerde milli gelirin yarısını aşan büyüklüğe ulaşan kamu harcamalarının detaylı biçimde analiz edilmesi bu harcamaların etkinliğinin ve dönemsel yöneliminin belirlenmesi açısından kaçınılmaz bir ihtiyaçtır.
Kamu harcamalarının analizi, bu harcamaların farklı amaçlarla farklı biçimlerde sınıflandırılmasıyla mümkün olmaktadır. Bu sınıflandırma türlerinden fonksiyonel sınıflandırma, kamu harcamalarını devletin ulaşmak istediği sosyoekonomik hedeflere göre gruplandırmayı, ekonomik sınıflandırma ise kamu harcamalarının ekonomi üzerindeki etkilerini tespit etmeyi amaçlamaktadır.
Bu çalışmada Türkiye’de 2006-2023 dönemi merkezi yönetim tarafından yapılan kamu harcamaları, fonksiyonel ve ekonomik sınıflandırmaya dayalı olarak her sınıflandırma için alt düzeylere de inilerek analiz edilmiştir. Analizde harcamaların GSYH içindeki payları, toplam harcamalar içerisindeki payları ve reel tutarlarının yıllara göre değişimi incelenmiştir.
Çalışmanın sonuçları, Türkiye’de fonksiyonel ve ekonomik sınıflandırmaya dayalı merkezi yönetim harcamalarının 2008 Küresel Finansal Krizi ve COVID-19 pandemisi dönemlerinde önemli değişiklikler gösterdiğine işaret etmektedir. Benzer şekilde aynı değişim bu harcamaların alt düzeylerinde de gözlemlenmektedir. Merkezi yönetim harcamalarındaki değişimle ilgili sunulan detaylı analizin, bu harcamaların miktar ve bileşimini belirleyen hükumet için önemli bir kılavuz olacağı düşünülmektedir.