Research Information System
Arkeoloji ve Sanat, no.173, pp.127-136, 2023 (TRDizin)
Myrina, İzmir ili, Aliağa ilçesinin kuzeyinde, Çandarlı Körfezi (Elaitikos) kıyısında bulunmaktadır.
Myrina, Beriki Tepe ve Öteki Tepe adlı iki tepe üzerine kurulmuş bir liman kentidir. Myrina’da ilk
kazılar 1880-1882 yılları arasında nekropol alanında yapılmış ve 5000 civarında mezar açılmıştır. Bu
mezarlarda kentin Hellenistik ve Roma İmparatorluk Dönemi’ne tarihlenen dünyaca tanınan pişmiş
toprak figürinleri ele geçmiştir. Bu pişmiş toprak figürin arasında erkeklere, kadınlara, çocuklara,
tanrılara ve hayvanlara rastlanır. Ayrıca grotesk ve komedi tarzındaki figürinler ile birlikte masklar
* Araştırma. Makale geliş tarihi: 23.07.2023; Makale kabul tarihi: 31.07.2023
2021 YILI KAZILARINDA ELE GEÇEN MYRİNA KOROPLASTİK ESERLERİ | Yusuf Albayrak
128
da bulunmaktadır. Bu buluntulardan çoğunluğunu koroplastik eserler oluşturur. Sanat tarihinde
terrakotta tanımı içinde yer alan pişmiş toprak figürler koroplastikler olarak tanımlanır. İçerisine
Antik Çağ'daki pişmiş toprak figürinleri ele alan koroplastik kavramı onların yapılış amaçlarını, hangi
alanlarda kullanıldıklarını, yayılım alanlarını inceleyen bir alt bilim dalıdır. Hellenistik Dönem'de
Anadolu’da birçok merkezde pişmiş toprak figürin üretiminin varlığı bilinmektedir. Bu dönemde üretim yerlerinin daha da arttığı düşünülebilir. Kendine özgü stil gelişimini takip edebildiğimiz koroplast
sanatta MÖ 200’lerde Myrina’nın ön plana çıktığı anlaşılmaktadır.
Yıllar sonra 2021 yılında Myrina’da kazılar yeniden Akropol tepesi ve Beriki Tepe adı verilen alanda
başlamıştır. Bir duvar kalıntısında başlatılan çalışmalar sonucunda odalardan oluşan mimari bir yapı
grubu ortaya çıkarılmıştır. Bu odalar grubu içerisinde onlarca koroplastik eser ele geçmiştir. Ele geçen
eserler insan başları, aslan başı ve insan vücuduna ait parçalardır. Bütün olarak bir eser ele geçmemiştir. Myrina’da 1880’li yıllarda yapılan nekropol kazısında yüzlerce koroplastik eserin ele geçmesi
bu eserlerin mezar hediyesi olarak kullanıldığını göstermektedir. Ancak 2021 yılındaki kazılarda ele
geçen koroplastik eserlerin tamamının mimari bir yapıda ele geçmesi ve bu eserlerin tamamının kırık
olması bu mimari yapının bir seramik çöplüğü olabileceğini düşündürmektedir. Genel olarak figürinlerin evlerden kutsal alanlara, nekropollerden çöplüklere kadar çok geniş yelpazedeki kontekstlerde
bulunmaları, şüphesiz onların üretildiği malzemenin en ucuz ve kolay elde edilebilir olması ile ilişkilidir. Myrina’da görülen figürin örnekleri konu çeşitliliği bakımından Hellenistik Dönem’in önemli
koroplastik merkezleri Pergamon, Aigai, Priene ve Smyrna figürlüleri ile benzerdir. Bu da aynı dönemlerde bu kentlerin koroplast üretimlerinin aynı oranlarda zenginliğe sahip olduklarını göstermektedir.