Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.25, no.42, pp.95-132, 2020 (Peer-Reviewed Journal)
In this study, the legal status of the Canal Istanbul, the legal status of the
Suez and Panama Canals, and the legal status of the Turkish Straits are examined
comparatively. In view of the legal status of the Turkish Straits, Turkey has
distinct and superior rights arising from the Montreux Convention, international
law of the sea rules and historical background of Turkey. The Canal Istanbul is
planned to be built parallel to the Bosporus Strait. Considering the importance of
the Turkish Straits, Canal Istanbul will provide convenience for transportation
and will be one of the vital waterways in the world that suitable for World Trade.
To provide that the Canal Istanbul is used effectively when it is built, the legal
status of the Canal needs to be set up before the Canal is built. This study
addresses the possible legal status of the Canal Istanbul and suggests new rules
that can be added to the agreement if the Canal is granted international legal
status with the new international agreement.
Çalışmada Kanal İstanbul için kazandırılabilecek hukuki statüler,
Süveyş ve Panama Kanallarında uygulanan hukuki statüler ve Türk Boğazlarının
hukuki statüsü ile birlikte karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Türk
Boğazlarının hukuki statüsüne bakıldığında, Türkiye’nin Montrö Boğazlar
Sözleşmesinden, uluslararası deniz hukuku kurallarından ve Türkiye’nin tarihi
geçmişinden kaynaklanan üstün hakları bulunmaktadır. Türk Boğazlarının önemi
dikkate alındığında, İstanbul Boğazı’na paralel olarak inşa edilmesi planlanan
Kanal İstanbul da taşıma ve ulaşım için kolaylık sağlayacak ve dünya ticareti
için elverişli su yollarından birisi olacaktır. Kanal İstanbul’un etkin bir şekilde
kullanılmasının sağlanması için, kanalın inşa edilmesinden önce hukuki
statüsünün oluşturulması gerekmektedir. Çalışmada Kanal İstanbul’a
kazandırılabilecek muhtemel hukuki statüler üzerinde durulmuştur, kanala yeni
bir uluslararası antlaşma ile uluslararası hukuki statü kazandırılırsa, antlaşmaya
eklenebilecek yeni maddeler hususunda önerilerde bulunulmaktadır.