Research Information System
Thesis Type: Doctorate
Institution Of The Thesis: Turkey
Approval Date: 2017
Thesis Language: Turkish
Student: CİHAN KILIÇ
Supervisor: Hacı Mustafa Eravcı
Abstract:Eğitim, öğretim ve yargı faaliyetlerini yerine getiren Osmanlı ulemâsının devlet protokolü ve sosyal yapı içinde önemli bir role sahip olduğu malumdur. Gerek devlet erkini en ücra noktalarda temsil etmesi, gerekse bu erkin devlet bürokrasisinde en üst noktada temsil edilmesi ulemanın ehemmiyetini ortaya koymaktadır. Ancak ilmiye teşkilatına ilişkin araştırmalar, ulemânın devlet içerisinde oynadığı rolün ihtiyaç duyduğu nispetten oldukça uzaktır. Teşkilatın tarihi süreç içerisindeki gelişiminin ve değişiminin incelenmesi ulemanın devlet içerisindeki fonksiyonun yanı sıra Osmanlı eğitim ve yargı süreçlerinin de ortaya çıkarılmasında etkili olacaktır. Bu çalışmada ilmiye teşkilatının XVII. yüzyıldaki işleyişi, Anadolu Kadıaskerliği Ruznamçe kayıtları esas alınarak kadı ile müderrislerin istihdam ve hareketleri temelinde incelenmiştir. İlmiye teşkilatına girişin ilk aşaması olarak mülazemet sistemi tanıtılmış ve mülazımlar çerçevesinde sistemin bu yüzyıldaki uygulaması ortaya konulmuştur. İlmiye teşkilatının kariyer basamakları, sisteme girişten itibaren kadıasker yetkisi temelinde ele alınmıştır. Kariyer basamaklarındaki hareketlilik (mansıpta, mekanda ve meslek grubunda olmak üzere) ortaya çıkarılmıştır. Bu işleyiş diğer yüzyıllar ile karşılaştırılarak değişen uygulamalar belirtilmiştir.